De NWO bereidt het onderzoeksprogramma voor in opdracht van de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Economische Zaken en Klimaat. De intentie is modelmatig onderzoek doen naar zon op zee bij gebrek aan grote pilots op zee. Dat meldt minister Rob Jetten van Klimaat en Energie naar aanleiding van Kamervragen van Raoul Boucke van D66.

Nog veel onbekend
Jetten stelt dat er nog veel onbekend is over de ecologische effecten van zon op water. ‘Daarom wordt hier onderzoek naar gedaan. Deltares heeft bijvoorbeeld in opdracht van de Topsector Energie een meetmethodologie uitgewerkt. Op die manier kunnen toekomstige ecologische onderzoeken met elkaar worden vergeleken. De onderzoeken tot nu toe richten zich op zon op binnenwater. Er zijn nog geen pilotprojecten op zee op een schaalgrootte waarvan enig effect verwacht kan worden.’

Het is dan ook nog niet bekend in hoeverre de plaatsing van zonnepanelen op de Noordzee effect heeft op de lichtinval, de temperatuur en daarmee de leefwereld van de onderzeese flora en fauna. ‘Daarom geeft de routekaart zon op water aan dat dit een van de belangrijkste onderwerpen is waarover meer bekend moet zijn voordat zon op zee daadwerkelijk een optie is. Op dit moment is er nog geen duidelijkheid of en vanaf welke schaalgrootte er positieve en of negatieve meetbare effecten kunnen zijn. Naast de kennis over de directe effecten van zon op zee op natuur, zal onderzoek moeten plaatsvinden naar de cumulatie van effecten van al het menselijk gebruik, omdat dit in het geheel inpasbaar moet zijn binnen de draagkracht van het Noordzee-ecosysteem.’

1 megawattpiek
De minister meldt dat de rijksoverheid bij de pilots die op de Noordzee plaatsvinden, zorgdraagt dat er ecologisch onderzoek plaatsvindt. ‘De komende jaren is de schaal van deze pilots nog beperkt. Wellicht wordt in 2023 een pilot van 1 megawattpiek gerealiseerd door het bedrijf Oceans of Energy. Dat is een oppervlak van circa 100 bij 100 meter. Rijkswaterstaat is als vergunningverlener betrokken bij dat onderzoek en is voornemens Oceans of Energy te ondersteunen bij het doen van ecologisch onderzoek door het plaatsen van een extra boei waar metingen worden gedaan die als referentiewaarde kunnen dienen. Wanneer op termijn sprake zou zijn van zon op zee binnen een windpark, wordt vanuit de dimensionering van de energie-infrastructuur om de opgewekte energie aan land te brengen, rekening gehouden met een gebruik van maximaal 20 procent van de ruimte tussen de windmolens voor zon op zee. Dit lijkt ook een goed vertrekpunt voor de uit te voeren natuurstudies. De daadwerkelijke uitvoerbaarheid, vergunbaarheid en wenselijkheid hiervan moet blijken uit nader onderzoek en de daaropvolgende integrale belangenafweging.

Tender
De minister stelt verder dat het mogelijk is om een tender in te richten waarbij windenergie op zee wordt gecombineerd met zonne-energie. ‘De insteek tot nu toe is om vanuit de gewenste ontwikkeling criteria te formuleren die technologieneutraal zijn, bijvoorbeeld op het gebied van het leveringsprofiel, en om daarnaast barrières voor zon op zee weg te nemen, dit laatste zoals geschetst in de routekaart zon op water. Op die manier wordt zon op zee ingezet wanneer het de best beschikbare technologie is om het gewenste effect te sorteren.’